Als je last hebt van bipolaire klachten, dan is het goed mogelijk dat je een behandeling met lithium krijgt of hebt gehad. Maar wat als dit geen effect heeft? Collega Elvira Boere, psychiater en onderzoeker bij PsyQ, onderzoekt waarom de een wel en de ander geen baat heeft bij lithium met de Bipolar Lithium Imaging Scan Study (BLISS-studie). 

Waarom vertoont ongeveer 30% van de mensen die lithium krijgt voorgeschreven bij een bipolaire stoornis uiteindelijk geen reactie hierop? Het antwoord op deze vraag is onbekend. Dit terwijl lithium al 65 jaar lang als meest effectieve behandeling voor mensen die last hebben van een bipolaire stoornis wordt ingezet. In de BLISS-studie hoopt een team van onderzoekers antwoord op deze vraag te krijgen.

Een beeldvormend onderzoek

Bij de BLISS-studie passen we heel innovatief beeldvormend onderzoek toe. Het innovatieve aan het onderzoek is dat het lithium direct in beeld gebracht kan worden (door een techniek die MRS heet: magneet resonantie spectroscopie). Dat gebeurt aan de hand van een MRI scan apparaat met een hele hoge resolutie. Deze combinatie is pas sinds kort beschikbaar. Eerder was het technologisch niet mogelijk dergelijk onderzoek te doen. Met deze combinatie kan heel gedetailleerd de lithium concentratie in de hersenen en hoe dit middel zich door de hersenen heen verdeelt onderzocht worden bij mensen die met lithium worden behandeld. 

Verwachtingen op basis van ander onderzoek

Op basis van ander onderzoek vermoeden we dat we bij mensen die uiteindelijk geen baat van lithium hebben, een hele lage concentratie van lithium in de hersenen aantreffen. Ondanks dat ze dan wel een goede concentratie van lithium in het bloed hebben. Dat verschil tussen lithium concentratie in het bloed en lithium concentratie in de hersenen kan verklaard worden door verschillen in hoe de bloed hersenbarrière werkt; vanuit weer ander onderzoek weten we dat daar grote persoonlijke verschillen in kunnen zitten.

Toekomstperspectief: een stap voorwaarts in behandeling bipolaire stoornissen

De onderzoekers hopen dat deze studie ertoe leidt dat in de toekomst al in een veel eerder stadium van behandeling vastgesteld kan worden welke mensen goed zullen reageren op lithium en welke niet. Dit zou een enorme stap voorwaarts betekenen in het personaliseren van de behandeling van bipolaire stoornissen, waarbij de effectiviteit van lithium snel en accuraat kan worden bepaald. Als lithium niet voldoende in de hersenen blijkt aan te komen, dan kan er namelijk snel(ler) overgegaan worden op een andere behandeling. Dit komt ten goede aan het herstel van mensen, omdat passende behandeling zorgt voor snellere stabilisatie. Daarmee wordt het mogelijk om sneller sociaal maatschappelijk te re-integreren, bijvoorbeeld op het werk of opleiding.  

Start onderzoek

De daadwerkelijke onderzoeksfase van de BLISS-studie start naar verwachting vanaf september 2023. In totaal worden er 80 deelnemers, die last hebben van een bipolaire stoornis en gaan starten met lithium, gezocht over de komende 3 jaar.

Bron: PsyQ, foto: LUMC