De patiënt heeft recht op geheimhouding. Dat wil zeggen: als hij niet wil dat de familie geïnformeerd wordt, moet dat gerespecteerd worden. Zonder dat recht te schenden zijn er voor de hulpverlener of de instelling wel mogelijkheden om contact te onderhouden met familie.

De wet biedt ruimte aan de hulpverlener om:

• algemene informatie te verstrekken over zorg, behandeling en huisregels, zodat de familie de weg leert kennen in de wereld waarin haar naaste is beland
• een contactpersoon aan te wijzen, bij wie de familie terecht kan met vragen
• te vragen hoe het met de familie gaat, of ze iets nodig heeft
• in individuele situaties mee te denken over mogelijkheden om omstandigheden te verbeteren

Daarnaast is het belangrijk dat de hulpverlener actief moeite doet om het contact te behouden of herstellen. Dat is in ieders belang. In diverse onderzoeken is overtuigend aangetoond dat een behandeling een beter resultaat oplevert als de familie betrokken is bij de triade (driehoek van behandelaar, patiënt en familie).

Twee kanten

Aan familie wordt vaak informatie gevraagd over de patiënt, het gezin en de opvoeding. Denk erover na of de informatie de patiënt kan schaden, nu of in de toekomst. De patiënt krijgt de informatie in principe te lezen. Vraag dus altijd waar je inbreng voor gebruikt wordt en hoe die opgeschreven wordt.

Wettelijke regelingen

Het wemelt van de wettelijke regelingen in de forensische psychiatrie, maar niet in iedere situatie zijn al die wetten van toepassing. In het ene geval is de zorgwetgeving bepalend, in het andere het strafrecht en soms zijn ze allebei van toepassing.

Daarnaast zijn er richtlijnen, convenanten en zorg-programmas waar instellingen zich aan moeten houden. Om te weten welke rechtspositie in een concrete situatie geldt, is het zaak vast te stellen op grond van welke precieze juridische titel (bijvoorbeeld tbs met voorwaarden of een voorlopige machtiging) de betrokkene forensisch-psychiatrische zorg ontvangt.

Curatele, bewind- en mentorschap

Ook binnen de tbs kan er sprake zijn van curatele, mentorschap of bewindvoering. Dit komt echter niet veel voor. De kliniek is bevoegd om de financiën van de patiënt te beheren. Bij het uitstromen van een patiënt die moeite heeft om zijn financiën op orde te houden kan de kliniek bewindvoering aanvragen.