Werken aan herstel is voor iedereen anders. Er zijn meerdere factoren die het  herstel kunnen beïnvloeden. Als je al gewend bent om om te gaan met de uitdagingen van het leven, zul je sneller herstellen. En hoe lichter je klachten zijn, hoe makkelijker het is om te herstellen.

Psychische problemen kunnen het leven van iemand en dienst naasten volledig of gedeeltelijk in beslag nemen. De problematiek wordt één met de identiteit van het individu: `ik ben het probleem` in plaats van `ik heb een probleem`. 

Een groot onderdeel van herstel is de zoektocht naar een balans tussen kwetsbaarheden en weerbaarheden. Je kunt leren je kwetsbaarheden te accepteren en samen te voegen met je weerbaarheden. Belangrijk hierbij is het ontdekken van je eigen veerkracht, zodat je je (weer) kunt handhaven in je omgeving. Daarna volgt aanpassing aan die omgeving en eigen regie voeren.

Patiëntreis

De patiëntreis beschrijft de weg van een patiënt van het vastlopen door een aandoening of beperking naar het verdergaan zonder of voorbij deze aandoening of beperking: de weg van stagneren naar floreren. Een aandoening leidt meestal tot vermindering van welbevinden en/of beperking van activiteiten (stagneren). Zorg kan mensen helpen bij het herstel van hun aandoening of het omgaan met hun beperking zodat ze verder kunnen gaan met leven en deelnemen naar vermogen (floreren). Tussen stagneren en floreren liggen de stappen worstelen (ik kom niet verder), ontwarren (wat is het probleem), bezinnen (wat wil ik bereiken), beslissen (wat wordt het plan), aanpakken (wat ga ik uitvoeren) en toepassen (hoe kan ik verder). De spil van de reis is het samen beslissen door de patiënt en de professional over het verloop van de route. De reis naar herstel vaak geen rechte lijn omhoog, maar een kronkelpad waarbij de stappen zich kunnen herhalen.

Vormen van herstel
In het werken onderscheiden we verschillende vormen van herstel:

• Symptomatisch (ook wel klinisch herstel genoemd): herstel van symptomen
• Functioneel herstel: herstel van het dagelijks leven
• Persoonlijk herstel: onder persoonlijk herstel wordt in de eerste plaats verstaan het hervinden van een eigen, persoonlijke identiteit en van een hernieuwde betekenisgeving aan de eigen psychische klachten en het eigen levensverhaal. Daarnaast gaat het om het hervinden van hoop en grip op het eigen leven en op het hervinden van verbondenheid met anderen.
• Maatschappelijk herstel is gericht op het herstel van dagelijks, sociaal en maatschappelijk functioneren en het ontwikkelen of hernemen van maatschappelijke en sociale rollen.

Elementen herstelondersteuning
Een van de grondleggers van de herstelbeweging is William Anthony, directeur van het Boston Center for Psychiatric Rehabilitation. Hij omschrijft herstel als volgt: met name bij complexere uitdagingen wordt herstel gezien als een individueel proces gericht op het hervinden van de persoonlijke identiteit en het hernemen van de regie op het leven (Anthony 1993). De volgende elementen ondersteunen het werken aan herstel:

• Verbondenheid met anderen: contact met familieleden, vrienden, collegas en meedoen in de samenleving.
• Hoop: doorbreken van stilstand door verkennen en oprekken van grenzen.
• Identiteit: herdefiniëren van klachten en kwetsbaarheid en ontwikkelen van een positief zelfbeeld.
• Betekenisgeving: toekennen van nieuwe betekenissen aan gebeurtenissen (uit het verleden) en aandacht voor zingeving.
• Grip op het eigen leven: persoonlijke groei, opnemen van taken en rollen, keuzes kunnen maken.

Bronnen:

• Wat is herstel? (YouTube)