Na de diagnose komt er een zorgplan. Hierin staat wat je wil bereiken en wat daarvoor nodig is. Het zorgplan is gebaseerd op een gezamenlijke beslissing van jou, de professional en (eventueel) je naasten.

Deze gezamenlijke keuze gaat uit van jouw wensen en voorkeuren, de mogelijkheden, de draagkracht en draaglast van je naasten en de beschikbaarheid van het zorgaanbod. In het zorgplan staat informatie over de diagnose, de overeengekomen doelen, een planning, de in te zetten zorg (of: afgesproken activiteiten), afspraken over jouw inzet en die van je naasten en de professional(s), de te verwachten resultaten, eventuele risico`s en evaluatiemomenten.

Het liefst staan alle overeengekomen behandelingen en stappen, zowel binnen als buiten de ggz, in het zorgplan. Het zorgplan vormt de basis voor de te leveren zorg. Tijdens de behandelfase werken jullie het zorgplan verder uit in concrete doelen en activiteiten.

Zoals je in de onderstaande figuur kunt zien, vindt werken aan herstel niet alleen in de ggz plaats.
 

Figuur 1 elementen van herstelondersteuning Waar kun je werken aan herstel?
 

• De eerste vraag is wat je zélf kunt doen aan je herstel. Wanneer je aan het begin van een behandeling staat, dan is dat nog lastig om in te schatten. Zelfmanagement omvat zelfzorg, zelfhulp en zelfregie. Het is het zelf beslissen en handelen om de gevolgen van een aandoening op je leven te controleren. Dit kan ook in samenwerking met naasten en met ondersteuning van professionals. Zelfmanagement bestaat uit acties en vaardigheden gericht op:
  • Omgaan met de aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van de aandoening
  • Omgaan met factoren die de symptomen kunnen verergeren (risicofactoren)
  • Werken aan leefstijlveranderingen
  • Keuzes maken (zowel in het alledaagse leven als in het zorg-, behandel- en ondersteuningsaanbod)
  • Werken aan functioneel, persoonlijk en maatschappelijk herstel, terugdringen van de symptomen
  • Zo veel mogelijk de verantwoordelijkheid dragen, zowel in de behandeling als in het leven met een aandoening
  • Regie voeren over je eigen leven
• Werken aan herstel kan ook door de informele ondersteuning van naasten, kennissen, vrienden, buren, vrijwilligers etc.
• Door concact met ervaringsgenoten. Veel verenigingen bieden voorlichting en contactmogelijkheden met lotgenoten. Een voorbeeld daarvan zijn zogenaamde zelfregiegroepen. Dit zijn groepen van gelijkgestemden die periodiek bij elkaar komen. In een zelfregiegroep vind je lotgenoten rond een bepaald onderwerp of aandoening. Dat levert meestal veel begrip en herkenning op. Openhartig ervaringen delen volgens het principe van zelfhulp - vrijwillig, gelijkwaardig en zonder professional - levert niet alleen veel hulp en ondersteuning op; je neemt automatisch ook meer de regie over je eigen leven en gezondheid.
• Door ondersteuning vanuit de ggz. Daarbij kun je denken aan de huisarts, basis ggz en specialistische ggz. Het kan gaan om zowel instellingen als vrijgevestigde professionals. Het merendeel van de instellingen richt zich op het herstel in functioneren en het terugdringen van de symptomen. Ook hebben sommige instellingen aandacht voor het persoonlijk en maatschappelijk herstel. Meestal bestaat de behandeling uit een combinatie van psycho-educatie (voorlichting over een bepaalde aandoening), medicatie, somatische controles, sociaalpsychiatrische ondersteuning en zelfmanagement. Na de acute fase wordt vaak ook psychotherapie toegepast.
• Door herstel in het sociaal domein. Hier gaat het om actie gericht op persoonlijk en maatschappelijk herstel. Zelfregiecentra en herstelacademies spelen hierbij een belangrijke rol. Deze herstelinitiatieven worden veelal gerund door ervaringsdeskundigen. Er is een ruim aanbod aan initiatieven zoals hersteltrainingen (herstellen doe je zelf, werken met eigen ervaringen en de WRAP), contact met ervaringsgenoten en individuele cliëntenondersteuning.

Bronnen:

• GGZ Standaarden Herstelondersteuning (website)