Zolang als ik mij kan herinneren, ben ik bezig geweest met mij af te vragen wie ik eigenlijk ben. In de loop der jaren kwam die vraag iedere keer weer op mijn pad. Soms op momenten waarop ik heel filosofisch met de zin van het bestaan bezig was maar meestal naar aanleiding van een crisis. Dan confronteerden anderen mij met vragen over het waarom van mijn handelen, wat ik zelf wilde, wat ik dacht, wat ik voelde.

Vooral die laatste vraag was voor mij ongrijpbaar. Jaren later begon ik te begrijpen dat ik die vraag niet kon beantwoorden en niet goed wist wat ik wilde omdat ik niet verbonden was met mezelf en mijn gevoel. Ik heb mij lang staande gehouden in de wereld door me te gedragen zoals ik dacht dat anderen dat verlangden, te doen wat ik dacht dat anderen verwachtten en daarnaast vaak impulsief handelen en reageren, met name wanneer ik getriggerd werd in mijn verlangen naar erkenning. Maar ja, hoe kunnen anderen iets erkennen waarvan ik zelf nog niet eens weet wat het is? 

Een lange reis bracht mij langs literatuur met `coming of age`-romans, filosofie, vrijmetselarij, therapieën en uiteindelijk op het pad van ervaringsdeskundigheid en herstel. Ik deed WRAP als deelnemer, de Toed, als inleiding op ervaringsdeskundigheid en leerde in de praktijk het ambacht van autonome ervaringswijze in de soms vijandige wereld van de GGZ. Ik ben mij ook steeds blijven ontwikkelen, zowel aan de hand van trainingen die vanuit de werkgever op mijn pad kwamen, zoals Vitaal versterkend werken, WRAP-facilitator en Yucelmethode toen ik bij een RIBW werkte, als Systemisch werken, mindfulness, Emotional CPR, Zorgethiek en Beleid en Biografie als medicijn omdat ik dit zelf wilde. Ik ging uit eigen beweging ook weer in therapie en volgde daardoor onder andere Schematherapie in groepsverband. Ik dompelde mij onder in persoonlijk meesterschap en familieopstellingen. Al dit en meer, zoals gevraagde en ontvangen feedback, leerde mij meer over wie ik ben en ook om dichterbij mijn essentie te komen.

Tijdens mijn opleiding tot Square of Life practitioner kwam ik erachter dat ik mij meer mocht verbinden met mijn eigen waarden en in het licht gaan staan. Afgelopen week deed ik een korte intake bij energetisch therapeut Janneke Tiemissen en zij gaf ook aan dat ik meer in het licht mocht gaan staan, maar ook dat ik mij meer moest verbinden met mijn gevoel en opgekropte emoties omdat ik dan nog krachtiger vanuit mezelf en mijn waarden in de wereld kan staan en meer voor mezelf en anderen kan betekenen.

In de loop der jaren heb ik ook vaak mijn eigen verhaal verteld. Lang geleden schreef ik een biografie voor een eerstelijnspsycholoog en dat deed ik vanuit de 3e persoon. Zover stond ik van mezelf af. Ik was een toeschouwer van mijn eigen toneelstuk. Op de middelbare school ging ik toneelspelen en ik kreeg in de zelfgemaakte voorstelling de rol van Storyteller. Mij op het lijf geschreven.
Eenmaal in de wereld van de ervaringsdeskundigen beland leerde ik mijn herstelverhaal te doen. In het begin was mijn verhaal veel te lang, veel te beschrijvend, vanuit het hoofd, en teveel met nadruk op alle drama in mijn leven. Geleidelijk aan leerde ik niet alleen om dichterbij mezelf en mijn gevoel te komen, maar ook om dit te verbinden met dat waartoe een herstelverhaal dient, namelijk hoop bieden aan mensen die net uit een ontwrichtende situatie komen en hen laten zien wat mij geholpen heeft en waar ik mijn herstelkracht aan ontleende.

Verhalen zijn uiteindelijk waar het om gaat, in het leven en in de ggz. Ieder mens heeft zijn eigen verhaal en als hulpverleners worden wij geacht te luisteren naar de ander, zonder oordeel en niet om te reageren, maar vanuit oprechte nieuwsgierigheid om zo te horen waar de krachten van de cliënt zitten en wat de cliënt als vraag heeft. Dit is ook de essentie van de Herstelondersteunende intake (HOI) zoals die, aan de hand van 4 vragen van Jim van Os en in aanwezigheid van een ervaringsdeskundige, plaatsvindt, bij een andere instelling waar ik gewerkt heb. De inbreng van eigen ervaringen door een ervaringsdeskundige in een HOI is ook alleen ondersteunend en drempelverlagend en hoop- en krachtgericht.

Onlangs werd mijn WRAP Facilitatorlicentie vernieuwd na een driedaagse training, waarin ik niet alleen weer terugkwam tot de essentie van de WRAP, maar ook tot die van mezelf en mijn vak. Het bieden van vrije ruimte en holding space omdat in de stilte dingen ontstaan en de antwoorden gevonden worden, in de deelnemer zelf. Tijdens die training mochten we onszelf in 5 minuten presenteren, gerelateerd aan de WRAP, en dat dwong ons na de denken over de essentie en keuzes te maken. De ethische waarden van de WRAP worden door facilitators onderschreven en vormen een leidraad en toetssteen om steeds bij terug te keren en te ervaren hoe we ons ertoe verhouden.

Afgelopen vrijdag heb ik met nog zes Square of Life Practitioners vol enthousiasme gewerkt aan het vertellen van mijn eigen verhaal aan de hand van de zes principes van Square of Life personal storytelling. Hier heb ik kunnen ervaren hoe ik in vijf minuten een inspirerend verhaal kan vertellen en dat afsluiten met een gift, een les die de storyteller uit zijn ervaring gehaald heeft. De transformatie. Dit is een format wat zich uitermate goed leent voor het vertellen van een herstelverhaal, omdat je begint, in de take off, met kort aan te geven, in een pakkende zin, waar je vandaan komt of wat de ontwrichtende ervaring is die je als uitgangspunt wil nemen. Vervolgens vertel je wat jou Hoop en Herstel heeft geboden en je sluit af met de les die je eruit getrokken hebt, ter inspiratie van anderen. Ik besloot mijn verhaal met het inzicht dat ik pas echt in het licht kan staan wanneer ik mijn eigen demonen heb geconfronteerd en de onderdrukte gevoelens als een krachtbron leer inzetten. Met dank aan Suzanne Kruys en Sandra Maks.

Paul Hendriks