Werken in manische tijden

In rustige tijden verloopt het begin van een werkdag bij mij volgens een vast patroon. Ik installeer me op tijd met een kopje koffie achter de computer en start de benodigde programma's. Ik lees even de nieuwe mails door en de werkdag kan beginnen. Die werkdagen zijn gelukkig lang niet altijd hetzelfde, maar om achttien uur kan ik meestal wel met een gerust hart de computer afsluiten in de wetenschap dat er morgen weer een dag is.

Hoe anders verloopt een werkdag als ik in een hypomane of manische fase zit. Dan kost het me moeite om niet al een uur van tevoren aanwezig te zijn, omdat ik van alles wil doen. Soms heb ik zelfs een notitieboekje bij me met dingen die ik niet moet vergeten. Als ik niet oplet krijgen collega's al een berg informatie over zich heen voordat ze zich goed en wel op hun werkplek hebben genesteld.
Meestal ben ik dan al uren wakker, dus begrijp ik niet zo goed dat anderen even rustig willen opstarten. Zo had ik in mijn enthousiasme een keer donuts meegenomen, en was ik in eerste instantie verbaasd dat niemand er eentje wilde nemen. Totdat ik me realiseerde dat het negen uur was, en andere mensen dan natuurlijk pas net hun ontbijt achter de kiezen hebben.

De eerste weken van een (hypo)manische fase verlopen meestal vrij probleemloos. Daarna beginnen de korte nachten echter hun tol te eisen. In 2015 heb ik in overleg met een ingeschakelde bedrijfsarts de werkdagen tijdelijk een aantal uren ingekort. Dat bleekt goed te werken. Ik vond het aanvankelijk niet prettig om naar een bedrijfsarts te gaan, want ik voelde me immers lekker hyperen, meende geen hulp nodig te hebben. Een aantal jaren later heb ik in overleg met mijn leidinggevende - en ditmaal zonder tussenkomst van een bedrijfsarts - dezelfde procedure toegepast. En ook toen was het uiteindelijk met vallen en opstaan vol te houden.
Ik verkeer in de gelukkige omstandigheid dat ik een leidinggevende heb die met me meedenkt en begripvol is. Ik realiseer me heel goed dat niet iedereen op zo'n luxepositie kan rekenen. Als ik tijdens die korte werkdagen vroeger thuis kom ga ik (hooguit één à anderhalf uur) slapen. Ik stel een alarm op mijn mobiel in, want in het begin sliep ik wel twee tot drie uur. Dan ben je de rest van de avond vrij suf, en sliep ik 's nachts natuurlijk bepaald niet beter.

Maar hoe verkoop je aan je collega's dat jij ineens minder werkt? Degenen met wie ik al lang werk hoef ik niets meer uit te leggen. De meesten weten van mijn situatie en hebben er zo te merken wel begrip voor. Van directe collega's kan ik ook steun verwachten, en sommigen zullen niet aarzelen om me aan te spreken als ik over mijn grenzen dreig te gaan. Vorig jaar ben ik door een collega nog een keer letterlijk naar huis gestuurd, omdat ik er kennelijk asgrauw uitzag (uitgeput door slaaptekort).
Bij jongere oproepkrachten is het soms lastiger. Die zien mij ineens maar halve dagen aanwezig zijn en zullen daar vast vraagtekens bij hebben. Ik kreeg eens de opmerking van een oproepkracht waarom ik toch een korte pauze had, terwijl ik maar halve dagen werkte? Dat stak wel, want zo iemand heeft geen idee dat ik al uren in touw ben en op sommige dagen alle zeilen bij moet zetten om die halve dag vol te houden.
Ik ben gestopt om iedereen altijd alles maar uit te leggen. In het verleden dacht ik vaak dat ik aan alle collega's een verklaring verschuldigd was, maar in de loop der tijd ben ik gaan inzien dat je uiteraard zelf kan bepalen wie je wat wilt vertellen.

Al met al blijft het een balanceer-act om in (hypo)manische tijden aan het werk te blijven.
Met enige hulp en noodgedwongen inbouwen van wat rust is me dat de laatste jaren aardig gelukt.

Gert-Jan van Tilborg